Ngành Nhôm, Thép Việt Nam Trước Sức Ép Thuế Quan – Cơ Hội và Thách Thức

Việc Mỹ áp thuế 25% đối với các sản phẩm nghành nhôm và thép nhập khẩu đang đặt ra nhiều thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các đơn vị có kim ngạch xuất khẩu lớn sang thị trường này. Tuy nhiên, đây cũng là động lực để doanh nghiệp trong ngành đa dạng hóa thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và chủ động thích ứng với sự thay đổi của môi trường thương mại toàn cầu.

1. Tác Động Của Thuế Quan Đến Ngành Nhôm, Thép Việt Nam

1.1. Áp Lực Từ Chính Sách Thuế Quan Của Mỹ

Với quyết định áp thuế 25% lên tất cả các mặt hàng nhôm, thép nhập khẩu có hiệu lực từ ngày 4/3/2025, chính quyền Mỹ đang gia tăng bảo hộ ngành sản xuất nội địa. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến những nước có kim ngạch xuất khẩu lớn như Canada, Mexico, Trung Quốc, mà còn tác động đáng kể đến Việt Nam.

Theo thống kê của Hải quan Mỹ, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu thép và nhôm của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 1,462 tỷ USD, trong đó:

• Thép và sản phẩm thép: 983 triệu USD (tăng 159% so với năm 2023).
• Nhôm và sản phẩm nhôm: 479 triệu USD (tăng 9,5% so với năm 2023).

Điều này cho thấy, Mỹ vẫn là một trong những thị trường quan trọng đối với ngành thép và nhôm của Việt Nam, và bất kỳ sự thay đổi nào trong chính sách thuế quan của Mỹ cũng đều gây ra những tác động lớn.

1.2. Giảm Biên Độ Lợi Nhuận – Nguy Cơ Suy Giảm Sức Cạnh Tranh

• Khi thuế suất tăng, chi phí đầu vào của các doanh nghiệp xuất khẩu vào Mỹ sẽ cao hơn, buộc doanh nghiệp phải giảm giá bán để duy trì sức cạnh tranh, từ đó làm suy giảm biên lợi nhuận.
• Việc thuế nhập khẩu tăng cũng làm gia tăng rủi ro phòng vệ thương mại, khi các nhà sản xuất thép của Mỹ có thể gia tăng các vụ kiện chống bán phá giá đối với doanh nghiệp Việt.

2. Giải Pháp Ứng Phó Của Doanh Nghiệp Nhôm, Thép Việt Nam

2.1. Đa Dạng Hóa Thị Trường Xuất Khẩu

Các doanh nghiệp trong ngành cần tích cực tìm kiếm và mở rộng thị trường xuất khẩu thay vì chỉ tập trung vào Mỹ. Những thị trường có Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với Việt Nam như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN, Trung Đông sẽ là điểm đến thay thế tiềm năng.

Ví dụ, Tập đoàn Hòa Phát – một trong những doanh nghiệp thép lớn nhất Việt Nam – đã chủ động mở rộng xuất khẩu sang hơn 10 thị trường khác, giúp giảm thiểu rủi ro từ thuế quan của Mỹ.

2.2. Đầu Tư Nâng Cao Giá Trị Gia Tăng Của Sản Phẩm

• Chuyển hướng sản xuất thép chất lượng cao: Các doanh nghiệp cần tập trung vào sản xuất thép không gỉ, thép cán nguội, thép chế tạo phục vụ công nghiệp hàng không, ô tô để đáp ứng nhu cầu toàn cầu.
• Ứng dụng công nghệ xanh và quy trình sản xuất bền vững: Đây là tiêu chí quan trọng giúp các doanh nghiệp thép Việt Nam tiếp cận các thị trường khó tính như châu Âu.

2.3. Tuân Thủ Quy Định Phòng Vệ Thương Mại

• Các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực pháp lý, tuân thủ chặt chẽ quy định về xuất xứ hàng hóa, tránh tình trạng gian lận thương mại và bị áp các biện pháp trừng phạt bổ sung từ Mỹ.
• Chủ động phối hợp với các cơ quan thương mại để tham gia giải trình trong các vụ kiện chống bán phá giá.

3. Tác Động Lâu Dài Và Cơ Hội Cho Ngành Nhôm, Thép Việt Nam

Dù đối diện với những thách thức lớn, nhưng chính sách thuế quan của Mỹ cũng mở ra một số cơ hội cho ngành thép và nhôm của Việt Nam:

3.1. Thúc Đẩy Sự Chuyển Dịch Trong Chuỗi Cung Ứng

• Khi các doanh nghiệp Mỹ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn cung nội địa, Việt Nam có thể tận dụng cơ hội này để nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra lợi thế cạnh tranh và duy trì thị phần tại thị trường Mỹ.
• Các doanh nghiệp có thể tận dụng khoảng trống từ Trung Quốc để giành thêm thị phần tại các thị trường xuất khẩu thay thế.

3.2. Đẩy Mạnh Đầu Tư Vào Công Nghệ Sản Xuất

• Các doanh nghiệp ngành thép và nhôm Việt Nam sẽ có động lực lớn hơn để đầu tư vào công nghệ luyện kim, cải tiến chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chi phí sản xuất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
• Xu hướng chuyển đổi số và tự động hóa cũng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất sản xuất, giảm phụ thuộc vào nhân công giá rẻ.https://www.xt18.com.vn/

4. Kết Luận – Hướng Đi Cần Thiết Cho Doanh Nghiệp Nhôm, Thép Việt Nam

Việc Mỹ áp thuế 25% lên nhôm, thép nhập khẩu không chỉ tạo ra khó khăn trước mắt mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc tái cơ cấu, đa dạng hóa thị trường và nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm.

Để thích ứng với bối cảnh thương mại toàn cầu đầy biến động, các doanh nghiệp cần:
✅ Tăng cường tìm kiếm thị trường mới, tránh phụ thuộc vào Mỹ.
✅ Đầu tư vào công nghệ xanh, sản xuất bền vững để nâng cao khả năng cạnh tranh.
✅ Tham gia chặt chẽ vào quá trình phòng vệ thương mại, đảm bảo tuân thủ các quy định xuất xứ.
✅ Chủ động nâng cao năng lực sản xuất, tập trung vào những sản phẩm có giá trị cao.

Nếu thực hiện tốt các giải pháp trên, ngành nhôm và thép Việt Nam không chỉ có thể vượt qua thách thức mà còn tận dụng cơ hội để phát triển bền vững trong tương lai.