Môi trường phong thủy (vận khí) của một công trình kiến trúc bao giờ cũng chịu sự tác động trực tiếp của ba nhân tố chủ yếu là phúc đức gia tộc, nội khí và ngoại khí. Nội khí là hệ khí trường bên trong kiến trúc, được quyết định bởi sơn chủ, hướng nhà và kết cấu nội thất. Ngoại khí là điều kiện hoàn cảnh bên ngoài, gồm môi trường sinh thái tự nhiên và hệ thống hạ tầng kề cận.

Trong ba nhân tố nói trên, phúc đức gia tộc và nội khí thường có tính ổn định cao, chỉ riêng ngoại khí là dễ biến động, nhất là ở các đô thị, các khu công nghiệp – khu vực sản xuất kinh doanh tập trung. Ngoại khí biến động có ảnh hưởng mạnh mẽ, trực tiếp đến nội khí, tiêu hao phúc âm.

Theo kinh nghiệm thực tiễn từ các quốc gia, vùng lãnh thổ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc, Hong Kong, Đài Loan, vận khí của dương trạch thường xuyên mất ổn định do hoạt động kiến tạo hạ tầng kỹ thuật ở các đô thị.

Sát khí do các hoạt động mang tính công trường như sửa sang tu tạo, xây dựng vỉa hè, đường phố gây ra sẽ làm hao tổn tài vận và sức khỏe. Đặc biệt, khi những chiếc cầu vượt, cầu qua đường được xây dựng thì vận khí của nhà ở, cơ quan đơn vị, nhà hàng cửa hiệu (nhất là những ngôi nhà mặt tiền, nhà có cửa sổ lớn hoặc nhà vách kính) trong khu vực sẽ mất ổn định và cần được xử lý.

Sát khí do cầu vượt, cầu qua đường gây ra gọi là Thiên trảm sát (cầu tạo hình vuông thành sắc cạnh), Trực xung sát (hướng đầu cầu đâm thẳng về phía nhà ở), Phi liêm hay Liêm đao sát (cầu tạo hình cong như lưỡi liềm), Thiên nhận sát (góc nhọn, cạnh đầu cầu đâm về phía nhà).

Cầu ở khu vực hướng Tây – Tây Bắc nhà ở thuộc loại Kim khắc Mộc, gây tai nạn huyết quang, bệnh tật về phổi, hệ hô hấp; ảnh hưởng tới vận khí của chủ nhà, con trai thứ trong gia đình hoặc chủ doanh nghiệp, đơn vị, người lao động.

Cầu ở các hướng Tây Nam, Đông Bắc, Đông Nam (cung Thìn), Tây Bắc (cung Tuất) thuộc loại Mộc khắc Thổ; gây bệnh ở lục phủ ngũ tạng, ung nhọt, bệnh ngoài da; ảnh hưởng tới chăn nuôi, kinh doanh bất động sản.

Cầu ở hướng Bắc, hướng Đông, Đông Nam và hướng Nam thuộc loại Thủy – Mộc – Hỏa tương sinh gây hao tán và lưỡng mộc tương tranh gây suy kiệt; chủ yếu ảnh hưởng tới học tập, quan vận; gây bệnh về tim mạch, thần kinh, hệ bài tiết.

Do phần lớn sát khí đều liên quan tới ngũ hành thuộc Kim như Thiên nhận, Phi liêm, Thiên trảm đồng thời thuộc dương nên dễ gây tai nạn về đao thương, tổn thương tay chân, tranh chấp kiện tụng, mất trộm, hao tổn bất ngờ ngoài ý muốn.

Khi quanh nhà xuất hiện cầu vượt, cầu qua đường, trước tiên cần quan sát (từ trong nhà nhìn ra) để xác định phương hướng, phân biệt loại sát khí (như nêu trên) để áp dụng giải pháp phù hợp. Nguyên tắc hóa sát tốt nhất là lấy sinh hóa sát, trường hợp vạn bất đắc dĩ mới phải trấn yểm.

Theo đó, đối với nhà hướng Tây, Tây Bắc phạm sát, vận dụng nguyên lý Kim sinh Thủy hoặc Thổ sinh Kim trong trường hợp hướng của sát khí đâm thẳng vào cửa chính, cửa sổ hoặc vách kính của công trình kiến trúc.

Dùng Kim sinh Thủy là dùng giấy dán kính màu xanh nước biển dán toàn bộ phía trong vách kính, cửa kính. Thổ sinh Kim là dùng thảm màu gụ, màu nâu vàng hoặc màu cánh gián trải trước hoặc phía trong cửa chính. Không nên dùng gương bát quái hoặc các loại vật phẩm phong thủy có tính năng phản sát khí.

Sát khí từ các hướng Đông Bắc, Tây Bắc (cung Tuất), Đông Nam (cung Thìn) và Tây Nam thì vận dụng nguyên lý Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ hoặc nguyên lý Thổ sinh Kim để hóa giải.

Sát khí từ các hướng chính Bắc, chính Nam và Đông Nam thì vận dụng nguyên lý Thủy sinh Mộc, Mộc sinh Hỏa hoặc Kim vượng đắc Hỏa, Mộc vượng đắc Kim để hóa giải. Theo đó, nhà hướng Bắc áp dụng Kim sinh thủy, Thủy sinh Mộc để hóa giải. Dán kính màu xanh nước biển, trải thảm cửa màu đen, lát đá màu đen có gân trắng trước thềm cửa là giải pháp tốt nhất.

Nhà hướng Nam có thể vận dụng Mộc sinh Hỏa đặt các chậu cây trúc trước cửa chính, trên cửa sổ hoặc dán kính bằng giấy dán màu xanh có hình tre trúc. Gia chủ cũng có thể vận dụng Kim vượng đắc Hỏa hoặc Mộc vượng đắc Kim bằng cách trải thảm, lát đá màu nâu đỏ trước cửa chính, dán kính bằng giấy dán màu nâu vàng, màu cánh gián đối với các vách kính.

Nhà hướng Đông Nam bị xung sát thì vận dụng nguyên lý Mộc sinh Hỏa để hóa giải lưỡng Mộc tương tranh, dùng giấy dán kính màu xanh nước biển đối với của kính, vách kính; trải thảm, lát đá màu xanh ngọc (phỉ thúy), màu đỏ, màu vàng chanh hoặc màu đen bóng trước cửa chính.

Đối với sát khí ở bốn hướng Bắc – Nam và Đông – Tây, nếu điều kiện cho phép, có thể đặt bể cá, bể non bộ trước cửa chính, cửa sổ để hóa giải.

Trong tất cả các trường hợp, bạn có thể sử dụng biện pháp thiết kế mái hiên trước cửa chính, trên cửa sổ để ngăn chặn sát khí. Màu sắc mái hiên thuân thủ theo nguyên tắc đối với từng hướng nhà như đã nêu ở phần trên. Độ lớn của mái hiên cần tương ứng với hình chiếu của cầu vượt, cầu quan đường. Nghĩa là ước tính sao cho mái hiên đủ lớn để che hết bóng của phần cầu chiếu vào cửa chính, cửa sổ hoặc vách kính; đồng thời đảm bảo vẫn đầy đủ ánh sáng tự nhiên vào nhà và mỹ quan, thuận tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Để đảm bảo chính xác, hiệu quả, cần xem xét độ cao của cầu vượt, cầu qua đường so với mép trên của cửa chính, cửa sổ và nóc nhà, vách kính của kiến trúc. Những trường hợp hình chiếu (bóng) của cầu đổ phía ngoài cửa hoặc vượt cao quá nóc nhà thì không cần dùng mái hiên.

Ngoài các loại sát mang tính hình khí nói trên, cầu vượt, cầu qua đường xây dựng quanh khu vực nhà ở, cơ quan, công sở còn gây thanh sát (còn gọi là ô nhiễm tiếng ồn) và quang sát (sát khí quang học).

Để chống thanh sát cần chỉnh trang nâng cao khả năng cánh âm cho tường vách, cổng cửa của công trình kiến trúc; trong nhà có thể sử dụng máy nghe nhạc với âm thanh du dương, nhẹ nhàng để trung hòa tiếng ồn, nhất là đối với phòng ngủ, phòng đọc, cơ quan nghiên cứu, bệnh viện. Nhà quay về các hướng thuộc Tứ ngung (Đông Bắc, Tây Bắc, Tây Nam và Đông Nam) nên lưu ý xử lý thanh sát.

Quang sát chủ yếu do ánh đèn trên cầu, đèn của các phương tiện giao thông về đêm, ánh sáng mặt trời phản chiếu từ kính xe vào nhà. Quang sát chủ yếu ảnh hưởng đến sức khỏe, nhất là về thần kinh, tim mạch. Phương pháp tốt nhất để hóa giải quang sát là sử dụng rèm chắn, trong đó ưu tiên những loại rèm vải dày dặn, có tính năng hấp thu ánh sáng (màu tối, màu nâu sẩm, màu cánh gián).

Theo kinh nghiệm của các nhà phong thủy hiện đại ở Hong Kong, sát khí do cầu vượt, cầu qua đường gây ra đối với dương trạch tuy là ngoại khí, hình sát, ảnh hưởng rất nhanh và trực tiếp. Việc xử lý hóa giải đơn giản, ít tốn kém nhưng phải chính xác, kịp thời; đồng thời kết hợp điều chỉnh bình ổn nội khí trong gia trạch mới đạt hiệu quả cao nhất.

Nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Đình Hải